Arbeidsjuridische dienstverlening

UWV verzorgt ook arbeidsjuridische dienstverlening. We beoordelen ontslagaanvragen en aanvragen voor werkvergunningen en geven adviezen aan de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) in verband met de verstrekking van een gecombineerde vergunning voor verblijf en arbeid. UWV heeft hierbij een onafhankelijke, toetsende rol.

Daarnaast verstrekken we arbeidsrechtelijke informatie aan werkgevers, werknemers en werkzoekenden via uwv.nl, via de telefoon en tijdens onze jaarlijkse congressen. We zijn er tijdens de coronacrisis in geslaagd om de arbeidsjuridische dienstverlening te continueren. Klantcontact verloopt hoofdzakelijk via de telefoon en per beveiligde e‑mail. Zo nu en dan vinden er ook weer face‑to‑faceoverleggen plaats.

Ontslagaanvragen

Werkgevers kunnen in twee situaties een ontslagaanvraag bij UWV indienen: bij ontslag om bedrijfseconomische redenen en bij ontslag wegens langdurige arbeidsongeschiktheid. Ontslagaanvragen om persoonlijke redenen lopen via de kantonrechter. We hebben in de eerste acht maanden van 2020 18.000 ontslagaanvragen afgehandeld, daarvan kenden we er 2.900 toe en wezen we er 400 af. Tijdens de behandeling werden 13.200 aanvragen door de werkgever ingetrokken; vaak zijn ze alsnog met de werknemer overeengekomen om het dienstverband met wederzijdse instemming te beëindigen. Daarnaast konden we 1.500 aanvragen niet in behandeling nemen wegens te weinig informatie. We handelden 81% van de ontslagvergunningen tijdig af. Van een groot deel van de zaken waarbij dat niet lukte, kwam dat door factoren die het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) gelegitimeerd acht. Het gaat dan bijvoorbeeld om verleend uitstel op verzoek van de werkgever of werknemer, samenloop met andere zaken en noodzakelijke extra derde behandelrondes. Als we hiermee rekening houden, komt de tijdigheid uit op 96%.

We zien dat het aantal ontslagaanvragen vanaf maart is toegenomen als gevolg van de coronacrisis. Gedurende de acht weken van eind mei tot en met half juli was er spraken van een piek. In deze periode zijn 7.600 ontslagaanvragen ingediend, 4.400 meer dan waar we oorspronkelijk vanuit waren gegaan. Tot op heden is het gelukt – ook tijdens de piekperiode – om de ontslagaanvragen tijdig af te handelen. Om ervoor te zorgen dat de tijdigheid op peil blijft, trekken we in totaal 60 fte’s extra medewerkers aan. Deze opschaling is inmiddels vrijwel voltooid. De wijze waarop het ontslagvolume zich zal ontwikkelen is afhankelijk van het effect van de steunmaatregelen, waaronder de NOW 3.0, en de economische ontwikkelingen.

In de eerste maanden van dit jaar is nieuwe wet- en regelgeving in werking getreden op het terrein van het arbeids- en ontslagrecht (zie ook hoofdstuk Nieuw beleid). Sinds 1 januari 2020 zijn de Wet normalisering rechtspositie ambtenaren (Wnra) en de Wet arbeidsmarkt in balans (Wab) van kracht. Als gevolg van de Wnra is de ontslagtoets van UWV ook van toepassing op voorgenomen ontslagen door Rijk, provincies, gemeenten, waterschappen en onderwijsorganisaties. We zien een (beperkte) toename van het aantal ontslagaanvragen wegens langdurige arbeidsongeschiktheid. Er zijn enkele ontslagaanvragen vanwege bedrijfseconomische redenen ingediend – verreweg de meeste daarvan worden bij een aantal publieke organisaties afgehandeld door bij cao ingestelde ontslagcommissies.

De Wab heeft geleid tot aanpassingen van diverse arbeidsrechtelijke onderwerpen zoals de op 1 april 2020 in werking getreden regeling die compensatie mogelijk maakt van de aan langdurig arbeidsongeschikte werknemers betaalde transitievergoeding. Zie voor meer informatie over dit onderwerp het hoofdstuk Nieuw beleid, onder het kopje Wet arbeidsmarkt in balans.

Tabel: Afhandeling ontslagaanvragen

Tewerkstellingsvergunningen en -adviezen

Werkgevers die personeel van buiten de Europese Economische Ruimte (EER) korter dan drie maanden in Nederland willen laten werken, moeten daarvoor een tewerkstellingsvergunning bij UWV aanvragen. Dit geldt ook wanneer ze vreemdelingen willen aannemen die hier studeren of om andere redenen dan arbeid al in Nederland wonen. We ontvingen in de eerste acht maanden van 2020 ruim 4.700 aanvragen voor een tewerkstellingsvergunning en we handelden er bijna 4.800 af. Dat deden we voor 98% binnen vijf weken. We verleenden bijna 4.200 tewerkstellingsvergunningen.

Werkgevers die voor drie maanden of langer personeel willen aannemen uit landen van buiten de EER, kunnen een gecombineerde vergunning voor verblijf en arbeid (GVVA) aanvragen bij de IND. De IND vraagt UWV advies over het arbeidsmarktdeel. UWV toetst de adviezen voor de IND en de aanvragen voor tewerkstellingsvergunningen op dezelfde wijze. We handelden in de eerste acht maanden van 2020 2.600 verzoeken om advies af, voor 93% deden we dat binnen vijf weken. In 2.100 gevallen gaven we een positief advies.

Het aantal tewerkstellingsvergunningen en GVVA’s daalde vanaf maart als gevolg van de coronacrisis. Vreemdelingen konden niet naar Nederland reizen, waardoor werkgevers geen gebruik konden maken van verleende vergunningen. Ook konden vreemdelingen na afloop van een vergunning niet naar hun land terugreizen. Met het ministerie van SZW is afgestemd hoe met deze en andere situaties moet worden omgegaan. We zien dat het aantal aanvragen in juli en augustus weer is toegenomen.