Uitkeringsvolumes, ontwikkelingen per wet

Uitkeringsvolumes op totaalniveau, niet-afgeronde cijfers

In de eerste vier maanden van 2020 kenden we 380.758 nieuwe uitkeringen toe, 25% meer dan in dezelfde periode in 2019.

Tabel: Nieuwe uitkeringen

We beëindigden 321.373 uitkeringen, 10% meer dan in dezelfde periode in 2019.

Tabel: Beëindigde uitkeringen

Eind april 2020 ontvingen 1.252.430 mensen gedurende kortere of langere tijd een uitkering van ons. We keerden in de eerste vier maanden van 2020 een bedrag van in totaal € 6,7 miljard uit.

Tabel: Lopende uitkeringen

Ontwikkeling WW

De instroom in de WW nam de afgelopen jaren flink af, mede dankzij de gunstige situatie op de arbeidsmarkt. Aan die daling is inmiddels onder invloed van de coronacrisis een einde gekomen. We namen veel meer beslissingen over het recht op een WW‑uitkering dan in de eerste vier maanden van 2019: 255.400 tegenover 147.200. We kenden 186.900 nieuwe WW‑uitkeringen toe, 54% meer dan in de eerste vier maanden van 2019 (121.300). We verwachten dat de instroom in de rest van 2020 verder toe zal nemen. Het aantal beëindigde uitkeringen was met 118.300 een kleine 7% lager dan in de eerste vier maanden van 2019 (126.600). Het aantal lopende WW‑uitkeringen is ook aanzienlijk gestegen, omdat er veel meer uitkeringen worden toegekend dan dat er uitkeringen worden beëindigd. Eind april 2020 waren er 292.100 lopende WW‑uitkeringen, 31% meer dan eind 2019.

Tabel: Volumeontwikkeling WW

In verband met de verwachte volumeontwikkelingen zijn we gestart met het werven van driehonderd uitkeringsdeskundigen. Na de zomer gaan we opnieuw driehonderd uitkeringsdeskundigen werven.

De Wet werk en zekerheid (Wwz) beoogt om het voor WW’ers aantrekkelijker te maken om een baan te accepteren met een lager loon dan het loon dat zij voor aanvang van de werkloosheid verdienden. Het verschil wordt dan aangevuld vanuit de WW. Eind april 2020 waren er 64.300 mensen aan het werk met een aanvulling vanuit de WW.

Ontwikkeling WIA

De Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen (WIA) bestaat uit twee regelingen: de regeling Inkomensvoorziening volledig arbeidsongeschikten (IVA) en de regeling Werkhervatting gedeeltelijk arbeidsgeschikten (WGA). Een IVA‑uitkering is voor mensen die volledig en duurzaam arbeidsongeschikt zijn en daardoor niet meer kunnen werken. Een klant krijgt een WGA‑uitkering als hij nog gedeeltelijk kan werken of als hij tijdelijk niet kan werken, maar dat binnen afzienbare termijn wel weer zal kunnen.

Tabel: Volumeontwikkeling WIA

• * Omdat er eind 2005 al sprake was van een klein aantal WIA‑ uitkeringen, correspondeert het lopende bestand eind 2006 niet met de instroom en uitstroom dat jaar.

Het aantal lopende WIA‑uitkeringen is in de eerste vier maanden van 2020 ten opzichte van eind 2019 verder gestegen met 7.300 (3.600 WGA‑uitkeringen en 3.700 IVA‑uitkeringen) tot in totaal 335.300. Dat is een stijging met 2%. Dat het aantal WIA‑uitkeringen nog steeds stijgt, is volgens verwachting. De WIA is als wet nog steeds in opbouw. Andersom neemt het aantal lopende uitkeringen voor de WAO, de voorloper van de WIA, in bijna hetzelfde tempo af.

In de eerste vier maanden van 2020 hebben we 16.800 nieuwe WIA‑uitkeringen verstrekt: 12.500 WGA‑uitkeringen en 4.100 IVA‑uitkeringen. De instroom is veel hoger dan de uitstroom. We zien de laatste jaren dat de instroom van 60‑plussers toeneemt. Deze ontwikkeling zal de komende jaren doorzetten. Dit is het gevolg van de verhoging van de pensioenleeftijd.

Er stromen nog relatief weinig mensen uit de WIA (8.700). Doordat de WIA naar verhouding nog niet zo lang bestaat, bereiken relatief weinig mensen in de WIA nu al de pensioengerechtigde leeftijd. De komende twee decennia zal de uitstroom gestaag toenemen. Pas na 2040 zal het aantal lopende uitkeringen vermoedelijk stabiliseren.

Ontwikkeling WAO

De Wet op de arbeidsongeschiktheidsverzekering (WAO) is de voorloper van de WIA.

Tabel: Volumeontwikkeling WAO

Het totaalaantal WAO‑uitkeringen is in de eerste vier maanden van 2020 met 7.200 gedaald tot 229.300. Dat is een daling met 3%. De meeste mensen met een WAO‑uitkering zijn 45 jaar of ouder. De totale uitstroom was met 7.400 veel hoger dan in de eerste vier maanden van 2019 (1.200). Dit komt omdat er vorig jaar als gevolg van de verhoging van de AOW‑ leeftijd met vier maanden geen beëindigingen wegens pensionering waren. Doordat de pensioenleeftijd in 2020 niet is verhoogd, was er in de eerste vier maanden van 2020 wel weer sprake van een aanzienlijk aantal beëindigingen wegens pensionering (6.000).

De instroom in de WAO bestaat alleen nog uit klanten van wie het recht op een uitkering al van vóór 2006 dateert, dat wil zeggen vóór de invoering van de WIA. We hebben bijna 200 WAO‑uitkeringen toegekend in de eerste vier maanden van 2020.

Ontwikkeling Wajong

De Wajong is er voor mensen die al vóór hun 17e jaar arbeidsongeschikt waren, of dat tijdens de opleiding/studie werden. Het aantal klanten met een Wajong‑uitkering is jarenlang toegenomen, maar daalt sinds 2015 licht. Tot en met 2009 gold de Wet arbeidsongeschiktheidsvoorziening jonggehandicapten (de oude Wajong of oWajong). Op 1 januari 2010 werd de nieuwe Wet werk en arbeidsondersteuning jonggehandicapten (de nieuwe Wajong, nWajong of Wajong 2010) van kracht. Bij deze wet lag de nadruk op het arbeidsvermogen van Wajongers. Sinds 1 januari 2015 geldt de Wet arbeidsongeschiktheidsvoorziening jonggehandicapten (Wajong 2015). Deze wet is alleen nog toegankelijk voor jonggehandicapten die volledig en duurzaam geen arbeidsvermogen hebben. Hiermee wordt bedoeld dat zij door hun ziekte of handicap niet over arbeidsvermogen beschikken en dit ook nooit kunnen ontwikkelen. Hierdoor is het aantal nieuwe Wajong‑uitkeringen sinds 2015 veel lager dan daarvoor.

Tabel: Volumeontwikkeling Wajong

In de eerste vier maanden van 2020 is het totaalaantal nieuwe Wajong‑uitkeringen echter 11% hoger dan in de eerste vier maanden van 2019. Het aantal lopende Wajong 2015‑uitkeringen is in de eerste vier maanden van 2020 ten opzichte van eind 2019 met 1.000 gestegen. Daartegenover staat een iets grotere daling (met een kleine 1.800) van het aantal uitkeringen op grond van de oude Wajong en de Wajong 2010. Hierdoor blijft het totale aantal Wajong‑uitkeringen licht dalen.

In de eerste vier maanden van 2020 kenden we 1.100 nieuwe uitkeringen voor de Wajong 2015 toe en beëindigden we er 79. Eind april 2020 waren er 13.400 lopende Wajong 2015‑uitkeringen.

Het aantal mensen met een oWajong‑uitkering is gedaald tot 166.600 per eind april 2020. Er werden in de eerste vier maanden van 2020 ruim 300 oWajong‑uitkeringen toegekend en 2.000 oWajong‑uitkeringen beëindigd.

De instroom in de Wajong 2010 bedroeg in de eerste vier maanden van 2020 500. Eind april 2020 waren er 63.400 mensen met een uitkering op grond van de Wajong 2010. Van 700 mensen met een Wajong 2010‑uitkering werd de uitkering beëindigd.

Ontwikkeling WAZ

De Wet arbeidsongeschiktheidsverzekering zelfstandigen (WAZ) geeft recht op een uitkering op minimumniveau als een zelfstandige langdurig arbeidsongeschikt is.

Tabel: Volumeontwikkeling WAZ

Het aantal mensen met een WAZ‑uitkering is in de eerste vier maanden van 2020 met 400 verder gedaald tot 9.300. Dit komt doordat per 1 augustus 2005 de toegang tot de WAZ is gesloten; er komen vrijwel geen nieuwe klanten meer bij.

De instroom die nog plaatsvindt, is een gevolg van overloop uit andere wetten en herleving van oude rechten. In de eerste vier maanden van 2020 werden 15 nieuwe WAZ‑uitkeringen toegekend. Het overgrote deel van alle klanten met een WAZ‑uitkering is 55 jaar of ouder.

Ontwikkeling toekenningen Ziektewet

Het vangnet van de Ziektewet is onder meer bedoeld voor zieke werklozen en zieke uitzendkrachten. Zij hebben geen werkgever die voor hun verzuimbegeleiding en re‑integratie verantwoordelijk is. UWV begeleidt deze mensen op sociaal‑medisch gebied, zoals de werkgever en de arbodienst dat doen voor de werknemers van reguliere werkgevers.

Tabel: Volumeontwikkeling Ziektewet

• * Als gevolg van een verbeterde rekenmethode zijn deze cijfers bijgesteld.

In de eerste vier maanden van 2020 zijn 24% meer Ziektewet‑uitkeringen toegekend dan in de eerste vier maanden van 2019: 127.500 tegenover 102.600. Dit komt onder meer doordat een aantal grote eigenrisicodragende uitzendbureaus onder invloed van de Wet arbeidsmarkt in balans (Wab) per 1 januari 2020 is teruggekeerd naar het publieke stelsel. Het aantal ziekmeldingen van uitzendkrachten steeg met 112%. Daarnaast is er een sterke toename met 22% van het aantal uitkeringen aan werknemers met een no‑riskpolis. Dat komt vooral door de toenemende bekendheid van de polis bij werkgevers en werknemers, met name bij mensen die zijn opgenomen in het doelgroepregister voor de banenafspraak. Het aantal uitkeringen aan werknemers die ziek zijn aan het einde van hun (tijdelijke) contract en/of dienstverband (eindedienstverbanders) nam met 6% af.

De meeste Ziektewet‑uitkeringen werden toegekend aan alle flexwerkers tezamen (35,2%), aan mensen met een arbeidsongeschiktheidsuitkering die werken en in aanmerking komen voor de zogenoemde no‑riskpolis (30,2%) en aan zwangere vrouwen die voor of tijdens hun zwangerschapsverlof ziek werden (22,4%). Verder ging het om zieke WW’ers (9,6%), vrijwillig verzekerden (2,5%) en zieken die in overige categorieën vallen (0,1%).

Uitstroom uit de Ziektewet

In de eerste vier maanden van 2020 werden 19% meer Ziektewet‑uitkeringen beëindigd dan in de eerste vier maanden van 2019: 135.800 tegenover 114.400. De tabel toont het aandeel van de verschillende vangnetcategorieën binnen de uitstroom uit de Ziektewet.

Tabel: Uitstroom uit Ziektewet naar vangnetcategorieën

Ontwikkeling Wazo

De Wet arbeid en zorg (Wazo) regelt dat vrouwen een uitkering van minimaal 16 weken krijgen tijdens en na hun zwangerschap. Verder regelt de Wazo onder andere verlof en uitkering bij adoptie en pleegzorg. Het aantal mensen met een Wazo‑uitkering was eind april 2020 met 39.200 10% lager dan eind 2019 (43.600). Deze aantallen zijn inclusief de uitkeringen wegens zwangerschapsverlof voor vrouwen die als zelfstandige werken, volgens de Zelfstandig en Zwanger‑regeling (ZEZ).

Tabel: Volumeontwikkeling Wazo

• * Met ingang van 2014 worden ook de ZEZ‑ uitkeringen meegerekend.

In de eerste vier maanden van 2020 hebben we bijna 47.600 nieuwe Wazo‑uitkeringen toegekend. Dit aantal is veel lager (26%) dan in dezelfde periode in 2019, doordat er toen circa 17.600 eenmalige uitkeringen zijn verstrekt in verband met de Compensatieregeling ZEZ. Zelfstandigen die tussen 7 mei 2005 en 7 juni 2008 zijn bevallen, konden een compensatie aanvragen bij UWV omdat zij in de genoemde periode niet in aanmerking kwamen voor een zwangerschaps- en bevallingsuitkering.

We keerden 43.300 uitkeringen toe in verband met zwangerschaps- en bevallingsverlof van werkneemsters, bijna 2% meer dan in de eerste vier maanden van 2019 (42.500). Er zijn ruim 200 uitkeringen wegens pleegzorg- of adoptieverlof toegekend, iets minder dan in de bijna 300 in de eerste vier maanden van 2019. Op basis van de ZEZ zijn er 4.000 uitkeringen toegekend wegens zwangerschaps- en bevallingsverlof voor vrouwen die als zelfstandige werken. Dat zijn er iets meer dan de ‘normale’ uitkeringen die aan deze groep werden verstrekt in de eerste vier maanden van 2019 (3.600).