Uitkomsten WIA‑claimbeoordelingen, KCVG en AKC

Sociaal‑medische beoordeling WIA

De Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen (WIA) heeft als doel klanten hun resterende verdiencapaciteit zo veel mogelijk te laten benutten. Onze verzekeringsartsen beoordelen voor iedereen die na twee jaar ziekte een arbeidsongeschiktheidsuitkering aanvraagt, zijn of haar belastbaarheid. Ook op basis van deze mogelijkheden stelt de arbeidsdeskundige vast wat de restverdiencapaciteit is. Dit bepaalt het recht op en de hoogte van de gevraagde uitkering.

Tabel: Uitkomst WIA-claimbeoordelingen

• * Een deel van de ingediende aanvragen wordt ingetrokken.

In 2019 hebben we 2% meer WIA‑aanvragen afgehandeld dan in 2018 (60.500 tegenover 59.400). Het gaat hierbij vooral om aanvragen van zieke werknemers met een vast dienstverband en 60‑plussers. We kenden 41.000 WIA‑aanvragen toe en wezen 19.500 aanvragen af. Dat laatste cijfer is inclusief de ruim 900 aanvragen waarvan de behandeling tussentijds is gestaakt omdat de aanvrager volledig is hersteld, inmiddels is overleden, twee keer niet op het spreekuur is verschenen of inmiddels gedetineerd is.

De verantwoordelijkheid voor de begeleiding van zieke werknemers met een vast dienstverband ligt bij de werkgevers; UWV ziet zieke werknemers in de regel pas bij de WIA‑aanvraag. Tijdens de ziekteperiode is de werkgever verplicht re‑integratie‑inspanningen te leveren om de zieke werknemer te begeleiden naar passend werk binnen of buiten zijn bedrijf. De werknemer is verplicht daaraan mee te werken. Zowel de werkgever als de werknemer kunnen UWV tussentijds om een deskundigenoordeel vragen als ze van mening zijn dat de ander zich onvoldoende inspant, of twijfels hebben over de geschiktheid om te werken of de passendheid van het aangeboden werk. In 2019 hebben we 13.700 van dergelijke deskundigenoordelen uitgevoerd.

AKC

Het Arbeidsdeskundig Kennis Centrum (AKC), opgericht in 2009, verzamelt, ontwikkelt, verspreidt en evalueert onderbouwde wetenschappelijke kennis en stimuleert het gebruik daarvan door arbeidsdeskundigen. De AKC Kennisagenda sluit aan bij de UWV Kennisagenda. In het meerjarenprogramma 2018‒2021 zijn gerichte activiteiten opgenomen voor de valorisatie, implementatie en het bevorderen van het gebruik van de reeds beschikbare kennis. Sessies met ruim tweehonderd arbeidsdeskundigen uit de verschillende werkvelden leverden diverse verbetermogelijkheden op voor het aanbod en de toegankelijkheid van de kennisproducten. De sessies droegen ook bij aan de bewustwording van het belang om evidencebased te werken. Een enquête onder de leden van de Nederlandse Vereniging van Arbeidsdeskundigen (NVvA) heeft een goed beeld opgeleverd van het huidige kennisgebruik en de voorwaarden die kunnen bijdragen aan een beter kennisgebruik.

Onderzoeksprogramma Professionalisering arbeidsdeskundig handelen

Het AKC heeft de ambitie de kennis, kunde en vaardigheden van arbeidsdeskundigen te ontwikkelen om te kunnen inspelen op toekomstige vraagstukken rond arbeidsparticipatie en een inclusieve arbeidsmarkt. In 2019 is het onderzoekprogramma Professionalisering arbeidsdeskundig handelen 2020‒2024 vastgesteld. Dit programma sluit aan bij concrete vragen die leven bij arbeidsdeskundigen, het NVvA-bestuur en stakeholders (werkgevers, werknemers en het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW)). Bij de uitwerking ligt de focus op het vertalen van kennis naar praktijkcasuïstiek en nieuwe voorbeeldcasuïstiek. Arbeidsdeskundigen hebben aangegeven dat dit soort vertaling herkenbaar is en voor hen werkt. Uit de longlist met zestien mogelijke onderzoeksonderwerpen zijn in 2019 drie onderzoeksactiviteiten verkend die in 2020 worden uitgevoerd:

• Een impactstudie naar de meerwaarde van het vroegtijdig inzetten van arbeidsdeskundige expertise in spoor 1 (re‑integratie van de werknemer binnen de eigen organisatie) en spoor 2 (re‑integratie in passend werk buiten de eigen organisatie).

• Het opstellen van een format met kwaliteitscriteria voor een arbeidsdeskundige rapportage voor de gehele beroepsgroep.

• Het beschrijven van een succesvolle arbeidsdeskundige methodiek.

Concrete resultaten

Het AKC heeft voor de Challenge Technologie voor Inclusie vijf voorstellen ingediend om technologie op de werkvloer in te zetten voor mensen met een beperking. In maart 2019 zijn drie daarvan gehonoreerd met subsidie. Deze projecten lopen nog. In juni 2019 zijn de resultaten van het flexibiliseringsonderzoek dat TNO voor het AKC uitvoerde gepubliceerd als AKC Onderzoekscahier 22 Flexibele arbeid en de arbeidsdeskundige praktijk. Dit cahier is vertaald in een laagdrempelige en toegankelijke online Keuzetool‑Arbeidsflexibiliteit. Verder heeft het AKC in het kader van het breed offensief Perspectief op Werk twee werkgroepen begeleid en een opleidingsgids voor uniforme loonwaardebepaling en een certificeringsmodel voor loonwaardedeskundigen opgeleverd.

KCVG

Het Kenniscentrum Verzekeringsgeneeskunde (KCVG) is in 2005 opgericht om wetenschappelijk onderzoek op het gebied van de verzekeringsgeneeskunde te bevorderen en meer wetenschappelijke onderbouwing aan de verzekeringsgeneeskunde te geven. In het KCVG werken UWV, het Amsterdam UMC en het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG) samen. Per 2020 is de samenwerking opnieuw met vijf jaar verlengd. UWV staat hierin wederom garant voor de financiering van reeds gestarte promotietrajecten.

Er lopen binnen het KCVG tal van onderzoeksprojecten. Nieuwe projecten worden getoetst aan de UWV Kennisagenda en moeten zich richten op praktijkgerichte en voor de verzekeringsgeneeskunde toepasbare uitkomsten. Verzekeringsartsen kunnen promotieonderzoek doen onder begeleiding van senior onderzoekers. In september 2019 is besloten om vanaf 2020 per universitair medisch centrum niet meer drie maar twee lopende promotietrajecten per jaar te hebben. De tijd en middelen die hierdoor vrijkomen, worden ingezet op kortlopende projecten – zoals onderzoek of het mogelijk is om de sociaal-medische beoordeling eenvoudiger te maken – en op valorisatie en implementatie van de onderzoeksbevindingen in de dagelijkse praktijk. Daarnaast zal worden bekeken hoe ook met andere partners en door verbreding van onderzoeksthema’s de aansluiting op de praktijk beter geborgd kan worden, zonder dat dit ten koste gaat van de wetenschappelijke diepgang. Hierbij wordt ook de beroepsvereniging van de verzekeringsartsen betrokken.

Promotieonderzoek

Op 30 januari 2020 is verzekeringsarts Birgit Donker gepromoveerd op een proefschrift over factoren die werken belemmeren voor mensen met niet‑aangeboren hersenletsel (NAH).

De komende jaren spelen twee belangrijke thema’s in de langlopende (promotie)onderzoeken:

• Het verbeteren en ondersteunen van de inhoud en het proces van beoordeling van de functionele mogelijkheden door (vooral) de verzekeringsarts. Hierbij gaat het onder andere om de ontwikkeling van instrumenten en methoden om de beschikbare wetenschappelijke evidentie bij de beoordeling beter toegankelijk te maken en te benutten, zowel in het algemeen als voor doelgroepen met specifieke aandoeningen of beperkingen.

• Het verbeteren en verhogen van de participatie van specifieke groepen klanten. Hierbij gaat het vooral om het uitwerken, testen en evalueren van interventies die op verhoging van de participatie gericht zijn. Deze interventies zijn doorgaans op een wat meer specifieke doelgroep gericht, zoals mensen met ernstige psychiatrische aandoeningen of WGA‑uitkeringsgerechtigden met een nog duidelijk aanwezig arbeidsvermogen.

In september 2019 is een nieuwe onderzoeker‑verzekeringsarts gestart bij het Amsterdam UMC op een promotietraject dat zich richt op de betekenis en de benutting van technologische ontwikkelingen in relatie tot de praktijk van de verzekeringsarts.

Muntendamsymposium

Tijdens het dertiende Muntendamsymposium, dat plaatsvond op 12 december 2019, werd ingaan op mentale problematiek in de verzekeringsgeneeskundige praktijk en werden KCVG‑onderzoeksprojecten gepresenteerd waarin mentale problematiek centraal staat. Mentale problematiek is de belangrijkste oorzaak van verzuim en leidt tot hoge maatschappelijke kosten. Mentale problemen zijn niet altijd goed te herkennen. Ook is onvoldoende bekend hoe vaak deze problematiek precies voorkomt onder werkenden. Werkhervatting is bevorderlijk voor de ervaren gezondheid en verhoogt de levenskwaliteit. Dit vraagt om een integrale aanpak waarbij zorgverleners in de geestelijke gezondheidszorg samenwerken met onder andere gemeenten en UWV, voor alle mensen met psychische en psychiatrische problematiek.